พอพูดถึงคำศัพท์ลักษณะนี้ ผู้อ่านอาจจะมองไปถึงการตรวจสุขภาพร่างกายพนักงานประจำปี ซึ่งในที่จริงแล้วคำว่าการตรวจสุขภาพองค์กรนั้น กินความหมายมากกว่าเสียอีก โดยส่วนใหญ่บริษัทที่กำลังพัฒนาองค์กรไปสู่อีกระดับหนึ่ง ผู้บริหารองค์กรควรจะต้องให้หน่วยงาน HR ได้ดำเนินการตรวจสุขภาพองค์กร เพื่อที่จะได้ทราบว่า พนักงานภายในองค์กรมีความต้องการที่จะให้ผู้บริหารองค์กรได้ปรับปรุง ในส่วนใดบ้าง ซึ่งการตรวจสุขภาพองค์กรจะใช้วิธีการ ทำแบบสอบถามให้พนักงานภายในองค์กรได้ กรอกข้อมูลเป็นข้อๆ โดยเริ่มตั้งแต่ สอบถามถึงนโยบายและทิศทางขององค์กร ผู้บริหาร การสื่อสารและการประสานงานภายในองค์กร เงินเดือนสวัสดิการและผลประโยชน์ที่ได้รับของพนักงาน สภาพแวดล้อมภายในองค์กร และ สถานที่ปฏิบัติงาน ซึ่งข้อมูลต่างๆ เหล่านี้ ผู้บริหารองค์กรอาจจะจ้างที่ปรึกษาเพื่อดำเนินการออกแบบสอบถาม เพื่อให้พนักงานได้กรอกข้อมูลตามที่ตัวเขามีความต้องการหรือ เจอกับตัวเอง อยากจะให้บริษัทได้มีการปรับปรุงเสียใหม่
บางบริษัทจะมีการออกแบบสอบถามเป็นประจำทุกปี เพื่อสำรวจว่าพนักงานว่ามีความรู้สึกต่อองค์กรอย่างไร แล้วผู้บริหารจะดำเนินการทำแผนเพื่อปรับปรุงองค์กร โดยเลือกหัวข้อที่พนักงานได้เขียนมาเป็นจำนวนมากที่สุด พิจารณาถึงความเป็นไปได้ มีความจำเป็นเร่งด่วน และ งบประมาณของบริษัท เมื่อมีการสำรวจข้อมูลออกมาแล้ว บริษัทได้ตัดสินใจที่จะดำเนินการตามที่พนักงานได้กรอกแบบสอบถามมา ถ้าเป็นหัวข้อที่เกี่ยวกับกิจกรรม ด้านค่าจ้างและสวัสดิการ หน่วยงาน HR ก็จะดำเนินการรับเป็นแม่งานในการจัดทำเป็นแผน Action Plan หรือถ้าเป็นหัวข้อ เกี่ยวกับ สถานที่การปฏิบัติงานในบริษัท ทางหน่วยงาน ซ่อมบำรุง ก็จะเป็นแม่งานในการจัดทำแผนกิจกรรมดังกล่าวเป็นต้น
ผู้เขียนขอเพิ่มเติมของการจัดทำ การตรวจสุขภาพองค์กร ในขั้นตอนของการกรอกแบบสอบถาม ในส่วนนี้ถ้าองค์กรยังเป็นระบบครอบครัวหรือผู้บริหารองค์กร ยังไม่มีความเป็นมืออาชีพ อาจจะเกิดปัญหาเรื่อง การที่พนักงานได้กรอกแบบสอบถาม ที่เป็นในทิศทางด้านลบต่อองค์กร ผู้บริหารจะให้ดำเนินการหาชื่อพนักงานที่กรอกแบบสอบถามดังกล่าว เพื่อมาดำเนินการลงโทษหรือดำเนินการอย่างใด อย่างหนึ่ง เช่น การประเมินผลการปฏิบัติงาน การขึ้นค่าจ้าง การจ่ายโบนัสประจำปี เป็นต้น เมื่อเป็นลักษณะเช่นนี้ การกรอกแบบสอบถาม เพื่อนำมาตรวจสุขภาพองค์กร จึงเป็นข้อมูลที่ไม่ใช่ ข้อเท็จจริงของพนักงานที่ได้เขียน แบบสอบถามให้กับบริษัทอีกต่อไป เพราะว่าเกิดกรณีที่ผู้เขียนได้ยกตัวอย่างมาแล้วข้างต้น พนักงานไม่กล้าที่จะกรอกข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริงของบริษัท
บริษัทที่จะทำการตรวจสุขภาพองค์กร อย่างมีความ เป็นมืออาชีพ บริษัทจะต้องดำเนินการให้พนักงานได้กรอกแบบสอบถามอย่างตรงไปตรงมา โดยที่ไม่ต้องไปยุ่งเกี่ยวกับชื่อผู้กรอกแบบสอบถามอีกต่อไป หรือไม่บริษัท ควรจะให้หน่วยงานที่เป็นบุคคลภายนอกเข้ามาเป็นผู้มีบทบาทในการจัดทำแบบสอบถามของพนักงาน เพื่อเป็นการยืนยันว่าสิ่งที่บริษัทได้ลงทุนในเรื่องนี้ เพื่อเป็นประโยชน์ของพนักงานอย่างแท้จริง และสิ่งที่บริษัทได้ลงทุนทำแผน action plan จะได้ไม่สูญเสียงบประมาณไป
การตรวจสุขภาพองค์กร ผู้เขียนเห็นด้วย กับผู้บริหารที่จะต้องดำเนินการ ตรวจสอบองค์กรอยู่ตลอดเวลา เป็นกระจกเงาส่องให้เห็นว่า สิ่งที่บริษัทได้กระทำหรือได้ตัดสินใจลงไปนั้น พนักงานที่เป็นส่วนหนึ่งขององค์กร ได้มีความเห็นอย่างไร ถ้าบริษัทไม่ได้รับฟังเสียงของพนักงานเลย ก็จะส่งผลให้พนักงานไม่อยากอยู่กับองค์กรอีกต่อไป ซึ่งจะทำให้บริษัทเสียโอกาส เสียพนักงานที่มีฝีมือดีๆ ไปอยู่กับบริษัทที่เป็นคู่แข่ง ก็จะทำให้เกิดความเสียหายตามมาอีกมากมาย
ในทางกลับกัน ถ้าบริษัทได้ให้ความสำคัญถึงเรื่องนี้ พนักงานจะมีส่วนร่วม และเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร คอยเป็นหูเป็นตาให้กับองค์กร กรณีที่มีอะไรไม่ดีต่อบริษัท พนักงานจะเป็นผู้นำข้อมูลมาแจ้งผู้บริหารให้ทราบก่อน ก็จะส่งผลให้บริษัทผ่านพ้นวิกฤติได้ และมากไปกว่านั้น สิ่งที่บริษัทได้รับจากพนักงานนอกจากการจงรักภักดีแล้ว บริษัทยังได้รับข้อมูลที่พนักงานได้เขียนเป็นข้อเสนอแนะให้บริษัท ได้ดำเนินการปรับปรุงในส่วนที่เป็นประโยชน์ต่อองค์กรในอนาคตอีกด้วย
