คำว่า Mindset ในความหมายจาก พจนานุกรมแปลอังกฤษเป็นไทย มีความหมายว่า “ความเชื่อที่มีผลต่อพฤติกรรม” และหลายๆคนคงได้ยินคำๆนี้มาใช้กันบ่อยๆในแง่การสร้างแรงจูงใจให้กับตนเอง
จากงานวิจัยของนักจิตวิทยาที่ชื่อว่า Carol Dweck พบว่าคนที่ประสบความสำเร็จนั้นจะมี Mindset ที่แตกต่างจากคนทั่วไป โดยคนที่ประสบความสำเร็จนั้นจะมี Mindset แบบ Growth Mindset (กรอบแนวคิดแบบเปิดกว้าง) เป็นพวกความเชื่อที่ว่า ตนเองสามารถพัฒนาทักษะต่างๆได้อยู่เสมอ ซึ่งแตกต่างจากคนส่วนมากที่จะมี Mindset แบบ Fixed Mindset (กรอบความคิดแบบปิดตาย) โดยเชื่อว่าทักษะตนเองมีขีดจำกัด และพัฒนาเพื่อข้ามขีดจำกัดไม่ได้อีกแล้ว
Fixed mindset หมายถึงอะไร คือคนที่มีความคิดที่อยู่กับที่ และเชื่อว่าคุณสมบัติต่างๆ หรือความสามารถของเรานั้นเป็นสิ่งที่มีมาแต่กำเนิด มีความคงที่และเปลี่ยนแปลงไม่ได้ เหมือนเด็กที่ถูกสอนมาว่าควรดูฉลาดแทนที่จะรักการเรียน ซึ่งความคิดในลักษณะนี้มีแนวโน้มที่จะพัฒนาไปเป็นความคิดแบบ Fixed Mindsets และคนที่มีความคิดแบบนี้ก็จะมีความกังวลมากขึ้นเกี่ยวกับวิธีการตัดสิน และมีความกลัวว่าจะไม่เป็นไปตามความคาดหวัง
Growth mindset หมายถึงอะไร ในทางกลับกันคนที่มีความคิดในแนวทางการเติบโต จะเชื่อว่าความสามารถเหล่านี้นั้นจะพัฒนาและเสริมสร้างได้ด้วยความมุ่งมั่นและการทำงานหนัก เช่นเดียวกับเด็กที่ได้รับการสอนให้หัดสำรวจและเปิดรับประสบการณ์ใหม่ๆ และสนุกไปกับความท้าทายต่างๆ ในชีวิต ซึ่งความคิดลักษณะนี้จะมีแนวโน้มที่จะพัฒนาไปเป็นความคิดแบบ Growth Mindsets ได้นั่นเอง เพราะแทนที่จะมองว่าความผิดพลาดเป็นความพ่ายแพ้ แต่พวกเขายินดีที่จะลองสิ่งใหม่ๆ และทำให้ข้อผิดพลาดทั้งหมดนั้นเป็นเหมือนการเรียนรู้ เพื่อให้ตนเองเก่งและมีศักยภาพยิ่งขึ้น
การมี Mindset แบบไหนก็ไม่ใช่เรื่องผิด เพราะพื้นฐานของมนุษย์ต้องการความปลอดภัย ทำให้เราอยู่ที่ที่เราคุ้นเคยและไม่อยากเสี่ยง แล้วถ้าวันหนึ่งเราอยากพัฒนา Mindset ของเรา
ทำไม Mindset ถึงมีความสำคัญ ? ด้วยเพราะ Mindset นั้นมีรากฐานมาจากระบบความเชื่อของเรา ทำให้เราคิดว่าเรารู้ในสิ่งที่เราเชื่อ ซึ่งความคิดนี้มีบทบาทสำคัญในการรับมือกับความท้าทายในชีวิต เริ่มตั้งแต่ในโรงเรียนไปจนถึงในที่ทำงานเมื่อเราเติบโตขึ้น เพราะมันสามารถนำไปสู่ความสำเร็จและความพยายามที่เพิ่มขึ้นได้ เมื่อเราต้องเผชิญกับปัญหา เช่น พยายามหางานใหม่ คนที่มีความคิดแบบ Growth Mindsets จะแสดงความยืดหยุ่นมากขึ้น และมีแนวโน้มที่จะอดทนต่อการเผชิญกับความพ่ายแพ้ ในขณะที่คนที่มีความคิดแบบ Fixed Mindsets จะมีแนวโน้มที่จะยอมแพ้ ทำให้เราขาดการพัฒนาตนเอง และทำลายขีดความสามารถของตนเอง
เชื่อว่าทุกคนคงจะเคยได้ยินคำศัพท์ Mindset และAttitude อยู่บ่อยๆไม่ว่าจะได้ยินในที่ทำงานหรือบางครั้งเราเองก็เป็นคนหยิบเอามาใช้เองส่วนตัวแล้วก็มีคนเคยถามเช่นกันว่าจริงๆแล้ว Mindset และ Attitudes ต่างกันอย่างไร ซึ่งจะพออธิบายได้คร่าวๆ คือ
Attitude หรือทัศนคตินั้นคือมุมมองที่คนคนหนึ่งมีต่อบุคคลอื่นสถานที่เหตุการณ์หรือสิ่งต่างๆอาจจะเรียกได้ว่าเป็น Subset ของ Mindset ก็ได้เพียงแต่ Attitude เป็นสิ่งที่มองเห็นได้ชัดกว่าในการแสดงออกทางพฤติกรรมปัจจัยภายนอกเอง ก็มีผลต่อการแสดงออกและเปลี่ยนแปลงของทัศนคติมากกว่าการเปลี่ยน Mindset ลักษณะของทัศนคติที่ว่าเช่นการน้อมรับฟังคำวิพากวิจารณ์อย่างสุภาพหรือแม้แต่การยิ้มให้คนแปลกหน้าก็ถือว่าเป็นลักษณะการแสดงออกของทัศคติแบบหนึ่ง
บางคนจะมองว่า Attitude กับ Mindset นั้นเป็นเรื่องเดียวกันแต่แท้จริงแล้วสองสิ่งนี้แตกต่างกันพอสมควร ทัศนคติการชอบช่วยเหลือคนอื่นไม่ใช่ Mindset ทัศนคติในการมองว่าเราต้องกตัญญูไม่ใช่ Mindset แต่ Mindset จะเป็นการรวมเอาทัศนคติหลายๆอย่างเข้ามาด้วยกันบางคนอาจจะมีทัศนคติในการทำงานที่ต้องเรียบร้อยแต่เมื่อเป็นเรื่องส่วนตัวจะเป็นคนที่ง่ายๆสบายๆทัศนคติทั้งหมดของคนคนนี้จะเป็นการรวมก่อให้เกิด Mindset ที่เป็นเอกลักษณ์ของตัวเขาเอง
อ้างอิงข้อมูลบางส่วนจาก : psychologytoday.com, opencolleges.edu.au, medium.com, verywellmind.com, sourcesofinsight.com, skillsyouneed.com
